Met Hitler tegen Stalin – Ardy Beld

Reeds in de eerste jaren na de Oktoberrevolutie van 1917 was het leven in de Sovjet-Unie voor velen een ramp gebleken. Velen wachtte tot de tijd rijp was om eindelijk af te rekenen met de gehate communisten. De oorlog met Duitsland werd door velen van hen als een kans gezien.

Verschillende factoren speelden een rol in de samenwerking met de nazi’s, daaronder: een opleving van het nationaal bewustzijn en religie. Dan waren er nog de emigranten die Rusland na de burgeroorlog hadden verlaten en gedurende de bezetting terugkeerden.

Veel Russen trokken echter niet uit overtuiging naar de vijand, maar eenvoudig om levensbehoud. Het waren lang niet allemaal mensen die zich tot Hitler en zijn ideeën aangetrokken voelden, als ze die ideeën al kenden.

Helaas voor de Sovjetbevolking kenmerkte de bezetting door de Duitsers zich door onmenselijkheid en wreedheid.

Citaat: ‘Of het nu fascisten of communisten zijn, in wreedheid en onmenselijkheid doen ze in niets voor elkaar onder.’ 

Nog een citaat: ‘Mensen die zonder reden vreselijk hadden geleden onder de Sovjetmacht, en dat waren er niet weinig, onthaalden de Duitsers als verlossers. Absoluut niemand hield rekening mee dat de Duitsers zulke onmensen zouden zijn.’ 

In dit boekje worden tien bewegingen, mensen beschreven die met de Duitsers gingen samenwerken. 

In ‘De republiek van Zoejev’ maken we kennis met een autonoom gebied in Rusland, slechts enkele dorpen groot. Het werd bewoond door oudorthodoxe christenen die zwaar geleden hadden onder de bolsjewieken. De dorpsoudste was Michail Zoejev. De republiek werd getolereerd door de bezetters, maar in juni 1944 kwam er een eind aan. Een bijzonder verhaal.

Natalja Arsenieva is de dichteres die het lied schreef dat bijna het Wit-Russische volkslied werd. Ten tijde van de Russische overheersing was haar werk verboden, en onder Loekasjenko is dat weer het geval. Actueel dus. Op 14 augustus werd haar lied op de trappen van het orkestgebouw in Minsk door het filharmonisch orkest gezongen ter ondersteuning van de protesten tegen het regime van de dictator.

De andere mensen die we leren kennen hebben allen een bijzondere levensgeschiedenis, zoals Jevgeni Sadowski, die door de Russen dood verklaard werd, maar zich in werkelijkheid bij de Duitsers aansloot. 

Het zijn uit de aard der zaak, het werk telt 96 pagina’s, korte hoofdstukken, die echter boeiende levensbeschrijvingen opleveren.

Met Hitler tegen Stalin.

Ardy Beld.

2021-07-10 

Aspekt.

Van Ardy Beld verscheen deze maand verder ‘Vrijheid voor Navalny’.

Vorige maand verscheen zijn boek ‘Een land om te leven – Honderd dagen protest in Wit-Rusland.’ Als vertaler Russisch en Duits studeerde studeerde en werkte Ardy Beld (1975) een aantal jaren in Rusland.